1973’ün ‘Olağanüstü Grevleri’ sergisi Bielefeld’de açıldı...

Haber : Selçuk Kozan/Bielefeld
Fotoğraf  : Orhan Çalışır...

16 Mayıs 2025 Cuma günü saat 15:00’te Bielefeld’deki Historisches Museum’da (Tarih Müzesi) “1973 Olağanüstü Grevleri” (Die wilden Streiks von 1973) greve katılan işçiler ve çeşitli kurumların katılımıyla serginin açılışı yapıldı. Sergiye katılan eski işçiler o süreci ve anılarını anlatırken, yeni kuşağa o dönemi aktarmanın önemine değindiler.

Sergi, Almanya’nın II. Dünya Savaşı sonrası tarihinde önemli bir dönüm noktası olan 1973 yılındaki grevleri ele alıyor. Dört bölümde oluşan sergide Köln Ford, Bielefeld-Brackwede’deki o zamanki adıyla Rheinstahl (şimdi Gestamp), Lippstadt Hella ve Neues Pierburg’da gerçekleşen ve o dönem büyük yankı yaratan grevler ele alınıyor. Sergide, Köln’deki Ford fabrikasında gerçekleşen ve 12.000’i Türkiyeli olmak üzere yaklaşık 36.000 işçinin katıldığı grev de detaylı bir şekilde inceleniyor.

O dönem büyük yankı yaratan ve az bilinen grevlerden birisi de Bielefeld-Brackwede’deki o zamanki adıyla Rheinstahl (şimdi Gestamp) fabrikasında gerçekleşti. Fabrika yönetiminin işçilerin hayat pahalılığına karşı zam taleplerini reddetmesiyle başlayan ve Türk ile Yunan işçilerin öncülük ettiği 11 günlük grev de sergide ele alınmakta. Greve katılan işçilerin çoğunluğu güvencesiz koşullarda çalışan ve yaşayan “misafir işçiler”di. Ani grev eylemleri bu nedenle küçümseyici bir şekilde „Türk Grevleri“olarak ta adlandırıldı. İşçi alma anlaşmasından bu yana ilk defa göçmen işçiler kapsamlı bir şekilde daha yüksek maaş talebi için ve ırkçılığa karşı protesto gösterisinde bulundular.

Diğer önemli grevlerden birisi de Ağustos 1973’de Neues Pierburg’da gerçekleşen grevdi. Bu grevin en önemli özelliği yüzde 70’i göçmen kadınların çalıştığı bir fabrikaydı. Sendikanın greve karşı çıkmasına rağmen kadınların başlattığı direniş başarılı olması, tarihte kadınların grevi olarak yer aldı. Ayrıca Kuzey Ren-Vestfalya bölgesinde 320’den fazla işletmede gerçekleşen bu grevlerin en önemli özelliği, göçmen işçiler tarafından başlatılmış olması.

Sergiyi hazırlayan Orhan Çalışır, Bora Akşen ve Jörg Hein serginin amacını şöyle ifade ediyorlar: Göçmen işçilerin işyerlerindeki ayrımcılığa ve toplumsal ırkçılığa karşı 1973 yılında gösterdikleri olağanüstü direnişi hatırlatmayı ve onların bıraktığı mirası onurlandırmayı ve göç tarihinin önemli bir hikâyesini gelecek kuşaklara aktarmayı amaçlamaktadır. 1973 yılında gerçekleşen ve “Olağanüstü Grevler” olarak anılan olayların 50. yıl dönümünde, bu süreci birebir yaşamış kişilerin portreleri hazırlandı. Bu insanların başkaldırısı, büyük bir eşitsizliğe karşıydı; Almanya’daki işyerlerinde ve toplum genelinde var olan ırkçılığa karşı gerçekleştirilen ilk kitlesel direnişti dediler.

Ravensberg Parkı’ndaki bu sergi, bu önemli olayları tekrar hatırlatıyor. Aralarında çevrimiçi olarak izlenebilecek ilginç video söyleşilerin de olduğu örnekler sunuyor. Tarih Müzesi’nde ayrıca döneme ait nesneler, fotoğraflar ve belgeler de görülebilir. Sergi 16 Temmuz’a kadar devam edecek...

Sadece işverenlere karşı değil, aynı zamanda sendikalara karşı da greve gidiyorlar

Orhan Çalışır: 1973 grevleri aslında göç tarihinde Almanya’da çok önemli bir tarih. Fabrikalarda aşağı yukarı 320’den fazla fabrikada kendiliğinden greve gidiyorlar. Sadece işverenlere karşı bir grev değil, aynı zamanda sendikalara karşı da greve gidiyorlar. Çünkü sendikalar bu grevleri desteklemiyor, hatta birçok yerde işçi-işyeri temsilcilikleri de bu grevleri desteklemiyor. Bu ciddi bir sorun. Buna karşı yani birçok yerde Ağustos ve Temmuz ayında 73 yılında kendiliğinden veya kendi tabirleriyle olağanüstü grev olarak adlandırıyorlar. Grevlere gidiyorlar. Bu daha sonraki tarihlerde bu unutuldu, unutturuldu. Ama unutmayanlar var hem sendikalar açısından hem de işverenler açısından bu önemli değişikliklere neden olduğu ve birçok reform daha sonra bu grevler nedeniyle yapıldı. Bu grevler olmasaydı birçok gelişme olmayacaktı. Mesela işyeri, işçi temsilcilikleri ve göçmenlerin girmesi ve orada yer edinmesi bu grevlerin sonucudur. Göç tarihinde ve ırkçılığa karşı mücadelede ilk kitlesel eylemler çok önemlidir. Biz 52. yılında grevleri yani 2 yıl önce bu sergi projesini hazırladık. Yeni kuşaklar bunu öğrensin ve işte büyükanne büyük babalarımız her şeye evet demeden başka şeylerde yaptılar. Çünkü böyle bir anlayış var. Büyükanne büyük babalarımız burada hiçbir direnç ve çaba göstermedi. Bu böyle değil. Bu grevler çok önemli olaylar. Bunu unutanlara ve yeni kuşaklara aktarmak için bu sergi projesini yaptık. Bu sergi projesinin bir parçası da kısa portrelerden oluşuyor. Eski güreşçiler, işçiler hikayelerini anlatıyorlar. Diğer kısmı ise büyük pano, resimler, fotoğraflar, gazete küpürleri gibi o dönem basında yer alan haberlerden oluşuyor...
Not  : Yeni Hayat Gazetesi'nden alınmıştır...