Hasan AYHAN...
Sosyalistler, halklar arasındaki savaşları daima barbarca ve canavarca bulmuşlar ve kötülemişlerdir. Bizim savaşa karşı tutumumuz gene de aslında burjuva pasifistleri ile anarşistlerden farklıdır. Her şeyden önce, biz, bir yanda savaşlar ile öte yanda bir ülke içindeki sınıf savaşımları arasındaki ayrılmaz bağlılığı; sınıflar ortadan kaldırılmadan ve sosyalizm kırılmadan savaşların ortadan kaldırılmasının olanaksızlığını ve iç şavaşların, örneğin, ezilen sınıfın ezene, kökenin köle sahiplerine, serfletin toprak beylerine, ücretli işçilerin burjuvaziye karşı verdikleri savaşların haklılığını, ilerici niteliğini ve gerekliliğini tamamen kabul ederiz...
Biz marksistler, hem pasifistlerden, hem anarşistlerden, her savaşın ayrı ayrı, Marx’ın diyalektik materyalizmi görüş açısından, tarihsel bir incelenmesi yapılması gerektiğini kabul ederiz. Her savaşta kaçınılmaz bir biçimde olagelen dehşete, zulme, sefalete ve işkenceye karşın, tarihte ilerici nitelikte pek çok savaş vardır; bu savaşlar (örneğin mutlakiyet ya da kölelik gibi) çok kötü ve gerici kurumların yıkılmasına ya da (Türkiye ve Rusya’da olduğu gibi) Avrupa’da en barbar despotlukların ortadan kaldırılmasına yardım ederek, insanlığın gelişmesine hizmet etmişlerdir. Bunun için, bugünkü savaşın da tek başına tarihsel özelliklerini incelemek zorunluluğu vardır...
(V. İ. Lenin, SOSYALİZM VE SAVAŞ, s.11, Sol Yayınları, 5. Baskı, Şubat 1980, İngilizceden çeviren: N. Solukçu)
(Bu kitabın önsözünde, RSDİP’nin 2. Baskısı için şöyle bir not var:
“(Petrograd Sovyeti tarafından 1918’de ilk legal baskısı yapılan) Bu broşür, 1915 yazında Zimmerwald konferansının hemen öngününde yazılmıştı...
Biz, şimdi, broşürü bütünü ile döküman olarak yeniden basıyoruz. Okur, broşürün 1915 Ağustosunda yazıldığını anımsamalıdır...
